Struikelstenen zijn kleine messing plaatjes van 10 bij 10 centimeter. Op ieder plaatje staat de naam van een stadsgenoot, die door toedoen van de nazi’s om het leven is gekomen.
In heel Haarlem liggen er al zo’n 250, en op twee plekken in onze buurt zijn deze littekens uit de Tweede Wereldoorlog ook te vinden. Ze markeren het laatste adres waar personen in vrijheid konden wonen, voordat ze gedwongen hun huis verlieten. Velen werden naar vernietigingskampen afgevoerd en daar vermoord. Anderen beroofden zichzelf van het leven om aan dat lot te ontkomen. En een aantal werd gefusilleerd.
Je zult niet letterlijk struikelen over de monumentjes; de bedoeling is dat je gedachten erover vallen.
In de President Steijnstraat op nummer 5 zijn vlak voor de oorlog begon Jacob Walvisch, zijn vrouw Anna Walvisch-Blik en hun zoon Barend komen wonen.
Ze zijn alle drie afgevoerd naar Sobibor, omdat ze Joods waren. Barend was 14 jaar oud toen hij daar samen met zijn ouders werd vermoord.
Anna’s broer Arnold kwam vaak bij ze op bezoek. Hij deed mee aan het verzet, werd verraden en gefusilleerd.
Voor hen zijn de 4 struikelstenen hier neergelegd.
Bij Vredenrijkstraat 11 liggen monumentjes voor Peres Dondorp, Vogeltje Dondorp-Peper, hun dochter Margaretha Dondorp en voor Jozefina Komet.
Vogeltje en Peres waren getrouwd. Margaretha was hun dochter, en Jozefina was collega en vriendin van Margaretha die bij de familie inwoonde.
Margaretha en Jozefina werkten allebei in het Elizabeth Gasthuis. Zij voorzagen al aan het begin van de oorlog een bange en akelige toekomst, en vluchtten in zelfdoding.
Naar het schijnt is Peres tijdens de toenmalige verplichte verduistering in het Spaarne gevallen en verdronken. Voorbijgangers hebben hem om hulp horen roepen, maar het was te donker om hem op tijd te kunnen vinden.
Vogeltje stierf op een onderduik lokatie. Uit angst om de andere onderduikers te verraden is het precieze adres nooit bekend gemaakt.
De Vredenrijkstraat is dus het laatste adres waar deze personen vrij en onbezorgd leefden. Daarom liggen de struikelsteentjes bij nummer 11.